Skip to content
 
  Titre
  Contexte
  Lexique
  Traduction
 
Massacre canin
Devant la ville de Tyane qui se refuse à lui, Aurélien prend une décision qu’il va faire suivre au pied de la lettre…
 
Nam cum Tyanam venisset eamque obclusam repperisset, iratus dixisse fertur : « Canem in hoc oppido non relinquam. » Tunc et militibus acrius incumbentibus spe praedae, et Heraclammone quodam timore, ne inter ceteros occideretur, patriam suam prodente, civitas capta est.
Sed Aurelianus duo statim praecipua, quod unum severitatem ostenderet, alterum lenitatem, ex imperatoria mente monstravit. Nam et Heraclammonem proditorem patriae suae sapiens victor occidit et, cum milites iuxta illud dictum, quo canem se relicturum apud Tyanos negarat, eversionem urbis exposcerent, respondit his : « Canem, inquit, negavi in hac urbe me relicturum : canes omnes occidite. »
Historia Augusta (Divus Aurelianus), 22-23.
 
nam : en effet, car
Tyana, ae : Tyane (ville d’Anatolie)
venio, ire, veni, ventum : venir
obcludo, ere, clusi, clusum : fermer
reperio, ire, repperi, repertum : trouver
iratus, a, um : furieux
dico, ere, dixi, dictum : dire
fero, ferre, tuli, latum : porter, rapporter
canis, is : le chien
oppidum, i : la place forte
relinquo, ere, reliqui, relictum : laisser
tunc : alors
miles, itis : le soldat
acer, acris, acre : vif, aigu
incumbo, ere, cubui, cubitum : s’abattre sur
spes, ei : l’espoir
praeda, ae : le butin
Heraclammo, onis : Héraclammon
quidam, quaedam, quoddam : certain, quelque
timor, oris : la peur
inter (+ acc.) : entre, au milieu de
ceteri, ae, a : restants, autres
occido, ere, cidi, cisum : tuer
patria, ae : la patrie
prodo, ere, didi, ditum : trahir
civitas, atis : la cité
capio, ere, cepi, captum : prendre
Aurelianus, i : Aurélien
duo, ae, a : deux
statim : aussitôt
praecipuum, i : la décision
unus, a, um : un, un seul
severitas, atis : la sévérité
ostendo, ere, endi, entum : montrer
alter, era, erum : autre
lenitas, atis : la douceur
imperatorius, a, um : impérial
mens, mentis : l’esprit
monstro, are, avi, atum : montrer, faire connaître
proditor, oris : le traître
patria, ae : la patrie
sapiens, entis : sage
victor, oris : le vainqueur
iuxta (+ acc.) : conformément à
dictum, i : la parole
apud (+ acc.) : auprès de, chez
Tyanus, a, um : de Tyane
nego, are, avi, atum : refuser, nier
eversio, onis : la destruction
urbs, urbis : la ville
exposco, ere,
respondeo, ere, ndi, nsum : répondre
inquit : dit-il
En effet, tandis qu’il était venu à Tyane et qu’il avait trouvé celle-ci fermée, furieux, on rapporte qu’il a dit : « Je ne laisserai pas un chien dans cette place forte. » Alors tandis que les soldats s’abattent plus vivement sur l’espoir d’un butin et, tandis qu’un certain Héraclammon trahissait sa patrie de peur qu’il ne soit tué au milieu des autres, la cité fut prise.
Mais Aurélien fit connaître aussitôt deux décisions de son esprit impérial, l’une qui montrait sa sévérité, l’autre sa douceur. Et en effet, le sage vainqueur tua le traître de sa patrie Héraclammon et, tandis que les soldats réclamaient la destruction de la ville conformément à cette parole par laquelle il avait refusé qu’il laisse un chien près des habitants de Tyane, il répondit par ceci : « J’ai refusé, dit-il, que je laisse un chien dans cette ville : tuez tous les chiens. »
Latin
4/5
Militaire
Portrait
90 mots
 
Ablatif absolu
Degrés de l'adjectif
Impératif
Participe futur
Participe parfait passif
Passif des temps simples
Proposition infinitive
Subordonnée en cum
Subordonnée en ut